Madenlerimiz ile katma değerli ürünlere Toryum Bor karbür

   Çoğumuzun pek farkında olmadığı bir durumu bu analizimizde yazacağız. Konumuza bir soru ile başlayalım, dünyanın en değerli ürünü sizce nedir? Biraz düşündünüz ve tam karar verememiş olabilirsiniz. Cevabı biz yazıyoruz, dünyanın en değerli ürünleri madenlerdir. Cevaba bazılarınız şaşırmış olabilirsiniz, neden basit gibi görünen madenler değerli? Çünkü madenler olmazsa araba, televizyon, buzdolabı ve bunlar gibi ürünlerin hiç biri olamaz. Sebebi ise madenler bu ürünlerin alt yapısını yani ham maddesini oluşturmaktadır.

Değerli Madenler

   Kısaca madenlerin önemini yazdıktan sonra, ondan daha önemli olan başka durumu yazacağız. Madenlerde önemli olan, onlarla ''Katma Değerli Ürünler'' yapmaktır. Hammaddesi 100 birim olan ürün biraz işlenince 1.000 birim olabiliyor, bununla özel ürünler yapınca ise 100.000 birime kadar fiyatı çıkabiliyor, yani 1.000 kat. Çok çok özel (uzay sanayii) ürünlerde kullanılırsa 1.000.000 birime kadar çıkabiliyor fiyatı, yani 10.000 kat.

   Önce ülkemizde çıkarılan değerli madenlerimizin isimlerini yazalım. Sonra katma değerli ürünler olarak neler yapılıyor, onları analiz olarak yazmaya başlayalım.

ÜLKEMİZDE ÇIKARILAN DEĞERLİ MADENLERİMİZ 

ENERJİ HAMMADDELERİ:    

- Asfaltit
- Linyit
- Taşkömürü
- Toryum

- Uranyum

METALİK MADENLER:

- Altın
- Antimuan
- Bakır
- Boksit
- Civa
- Çinko
- Demir
- Gümüş
- Krom
- Manganez
- Nikel
- Kurşun

- Volfram ve diğer madenler

ENDÜSTRİYEL HAMMADDELER:

- Alunit
- Asbest
- Barit
- Bentonit
- Bor
- Diatomit
- Dolomit
- Disten
- Feldspat
- Flourit
- Fosfat
- Grafit
- Jips
- Kaolen
- Kayatuzu
- Kil
- Kuvars
- Kuvarsit
- Kuvarskumu
- Kükürt
- Lületaşı
- Manyezit
- Mermer
- Nadir Toprak Elementleri
- Perlit
- Pomza
- Profillit
- Sepiyolit
- Sodyum Sülfat
- Stronsiyum
- Talk
- Trona
- Zeolit

- Zımpara ve diğer hammaddeler 

DİĞER HAMMADDELER

MİNERALLER

Oksitler, sülfürler, hidroksitler, karbonatlar gibi yüzlerce çeşit ürün

KIYMETLİ ve YARI KIYMETLİ TAŞLAR

Yakut, zümrüt, lüle taşı, oltu taşı gibi onlarca çeşit ürün

Madenlerin isimlerini yazdıktan sonra gelelim analiz yazımıza. Bu madenler ham olarak uygun fiyatlara satılmaktadır. Ama bunları özel tekniklerle işlenip, ürün olunca değerleri çok artmaktadır. Şimdi ülkemizde neler yapılıyor, onlara kısaca bakalım.

KATMA DEĞERLİ ÜRÜNLER

- BOR KARBÜR TESİSİ, ETİ MADEN 

  Ülkemiz normalde bor cevherini borik asite dönüştürüp ihraç etmekteydi ama bunun fiyatı az idi. Daha pahalıya satmak için, özel teknolojiler kullanarak, bor karbür üretmek gerekiyordu. Bunun içinde teknoloji ve fabrika lazımdı. Sonunda fabrikamız yapıldı ve bu fabrikada borik asit ve bir miktar karbon kaynağı (grafit + petrokok ) 2.500 derecede tepkimeye girerek B4C'ye, yani bor karbüre dönüşecek. Bor karbür (yüksek kimyasal tepkimeye ve yüksek sıcaklığa dayanıklı), elmas ve kübik bor nitrürden sonra dünyadaki en büyük üçüncü sert malzemedir. 

  Ülkemizin ilk bor karbür tesisi 19 Mart 2023 tarihinde Balıkesir'in Bandırma ilçesinde açılıyor. Fabrikada işlenecek ürünlerin katma değeri çok artacaktır. Burada çoğunluğu savunma sanayisi olmak üzere, özel ürünlerin hammaddesi üretilecektir. Yıllık 1.000 ton kapasite ile başlanılması planlanmıştır.

  Bor cevherindeki katma değer değişimlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız şöyle açıklamıştır:

- Normal madenden çıkan borun tonu, 120-150 dolar arasıdır

- Borik asit gibi rafine ürünlerde (cam lifi, bazı boyalar, böcek ilaçlarında) 7 katına, tonu 1.000-1.200 dolar arası

- Bor karbür (TRBOR) gibi ürünlerde 300 katına (tonu 40.000 $)

- Bor karbürün kullanıldığı zırhlı ürünlerde 2.000 katına (tonu yaklaşık 250.000 dolar)

- Roket nozul yapımında kullanılırsa, 35.000 kata kadar değeri artabilmektedir (tonu 4 milyon dolar civarı)

Yani normal hammadde olarak yaklaşık 110 dolara satılan bor, işlenerek tonu 4 milyon dolarlara kadar satılabilmektedir.

   Dünyadaki borun yaklaşık %73'ü ülkemizdeki Eskişehir, Kütahya, Balıkesir ve Bursa illerimizde bulunmaktadır. Dünya pazarına satışta ise %62 oran, yine Türkiye'dedir. Ayrıca dünyadaki en kaliteli bor, bizim ülkemizdedir. Normal bor hammaddesi cam, seramik, temizlik-deterjan, tarım (verim artırıcı), tutkal ve diğerlerinde kullanılmaktadır. Bor karbür tesislerinde üretilen ara ürünler nükleer endüstri, uzay ve havacılık sanayisi, otomotiv (motor parçaları), elektronik ve savunma sanayisinin (helikopter, uçak, zırhlı araçlar..vs..) özel ürünlerinde, kullanılmaya başlanacaktır.

   Bor hammaddesi dünyada Türkiye'den sonra Rusya, Güney Amerika ve Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunmaktadır. 

   Bor karbür tesisi şu an Çin, Almanya, Hindistan, Japonya, Amerika, Ukrayna, Güney Kore ve İngiltere'de vardır. Artık bundan sonra Türkiye'de de olacak. 

   Ayrıca bor atıklarından lityum proje (elektrikli araba bataryaları) çalışması da vardır. Bu tesisten sonra Kütahya Emet'te yıllık 5.000 ton kapasiteli başka bir Bor Karbür tesisine başlanacaktır. 

   Borun akılda daha kolay kalması için şu tabir kullanılmaktadır, sanayinin tuzu. Bor karbürün yoğunluğu çeliğe göre 4 kat daha azdır, yani daha hafiftir.

  Bor karbür başka nerelerde kullanılabilir;

- Delicilerde, elmas kadar sert bir malzemedir

- Kesici uçlarda
- Fren balatalarında
- Kumlama nozulunda

- Refrakter tuğlasında (ateş tuğlası) 

  Dünyada şu an yaklaşık 25.000 ton bar karbür kullanılmaktadır. 

   Birde nanobor vardır, oda nükleer teknolojide kullanılan ürünlerin hammadde ihtiyacı olarak planlanmaktadır.

- FERRO BOR TESİSİ, ETİ MADEN   

   Ferro bor; Ağırlık bakımından % 10-20 arası bor ihtiva eden bir demir - bor alaşımıdır. Kullanım alanı olarak çelik, dökme demir, sürekli manyetik malzemeler ve amorf metallerin üretiminde kullanılmakta olup dünyada en çok çelik üretiminde kullanılmaktadır. 

   Yıllık 800 ton üretim kapasiteli olacak olan ferrobor tesisinin inşaatına 17 Eylül 2022 tarihinde Bandırma'da başlanıldı, hedef 1 yılda bitirmek olacak. Amaç kaynaktan uç ürüne bor cevherine katma değer eklemektir. Ferrobor'un tonu ise yaklaşık 8.000 ile 10.000 dolar arasında olacaktır. 

-LİTYUM KARBONAT TESİSİ, ETİ MADEN   

   Lityum karbonat, lityum pillerinde (araba bataryası, telefon ve bilgisayar bataryaları, piller) kullanılan ham maddedir. Ayrıca lityum dünyada, çok bulunan bir maden de değildir. 2020 yılında dünyada ilk kez sıvı bor atıklarından lityum üretimine, Eskişehir Kırka'da ki pilot tesislerde (yıllık 10 ton kapasiteli) başlanılmıştır. 

   Lityum üretimi 3 yıllık bir ar-ge çalışmasının ürünü olup, %100 Eti Maden'e özgü bir yöntemle dünyada ilk defa kullanılan bir teknik sayesinde atıklardaki bor ve lityum ayrıştırıldı. Böylece yıllarca atık olarak depoladığımız ürünlerin içindeki lityumu, geri kazanma beceri ve yeteneğini kazanmış olduk. Bunun patentini almak için gereken prosedürler başlamıştır. 

   Bu pilot denemeden sonra yıllık toplam kapasiteleri 700 ton olan 2 fabrikanın inşaatına Eskişehir ve Bandırma'da başlanacaktır. Şimdiden hayırlı olsun diyelim. 

-NUROL TEKNOLOJİ TESİSİ

 Bu firmamızda şu ürünler üretilmektedir:

- Alümina Seramik; Zırh yapımında kullanılmaktadır, 2.000 derecede bile erimiyor

- Silisyum Karbon Seramik; Aşınmaya karşı malzemeye koruyuculuk sağlamaktadır

- Bor Karbür Seramik; Bu ürün dünyada sadece Amerika ve İsrail'de vardır. 3. olarak ta Türkiye'de bulunmakta olup, tonu ise 90.000 dolardır. Zırh ve bir çok ürünün yapımında kullanılmaktadır.

   Bu fabrikada hem kompozit, hem de seramik malzemeler üretilmektedir. Bu malzemeler zırh çeliğin yerine kullanılacak olup hem daha hafif, hem de daha koruyucu olacaktır. Böylece hem insanların, hem de araçların korunmasında kullanılacaktır.

- NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ TESİSİ

   Nadir Toprak Elementleri (NTE) kimyasal, manyetik ve optik özelliklere göre benzer özellikler gösteren 15 tane lantanit ile itriyum ve skandiyumdan oluşan toplam 17 tane elemente verilen genel bir isimdir. Nadir toprak elementleri modern malzeme ve enerji teknolojilerinin vazgeçilmezidir.

   NTE'ler kullanıldığı malzemeye üst düzey mekanik, manyetik, elektrik ve optik özellikler kazandırmaktadır. Kullanım alanları olarak ise mıknatıslar ve alaşımlar gelmektedir. Bu mıknatıslar elektrikli motorlar ve rüzgar türbinlerinde kullanılmaktadır. 

   Eti Maden İşletmeleri tarafından Eskişehir Beylikova'da bulunan basnazit cevherinin işletilmesi için pilot tesis inşaatı (1200 ton/yıl kapasiteli) devam etmektedir. Buradan çıkacak sonuca göre tesis çalışma planları yapılacaktır. Bu bölgede 694 milyon ton rezerv olduğu tespit edilmiş olup, dünyanın en büyük ikinci rezervi olarak kayıtlara geçmiştir. Önemli olan ham maddeyi bulup satmak değil, onu işleyerek özel ürünlere dönüştürüp katma değerli ürün olarak satmaktır. Ülkemizde NTE alanında yapılan çalışmaları izlemek ve teşvik etmek amacıyla ayrıca Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN) kurulmuştur.  

-LİTYUM İYON SİLİNDİRİK PİL ÜRETİM TESİSİ

   Türk ordusuna güç veren Aspilsan tarafından kurulmuş olup, Avrupa'nın ilk üretim tesisidir. Şarj edilebilir piller, askeri teknolojiler, hibrit araçlar ve medikal gibi alanlarda da kullanılabilecektir. Günlük kapasitesi (şarj edilebilir lityum iyon 18650 silindirik pil) şimdilik 24.000 adettir. Üründe kullanılan hammaddelerin çoğu Türkiye'dendir. Bu piller -30 derecede bile çalışmaktadır. Tüm hakları Türkiye'ye ait olup bu ürünler telsizlerde, elektrik süpürgelerinde, elektrikli bisikletlerde, telekomünikasyondaki çoğu ürünlerde kullanılmaktadır.

- ALTIN ÜRETİM TESİSİ

   Ülkemizde altın üretme konusunda da yeni tesisler yapılmaktadır. Bunlardan sonuncusu, Bilecik'te Gübretaş Maden Yatırımları tarafından yapılan Söğüt Altın Madeni Tesisi'dir. Bu tesiste başlangıçta yıllık 2.5 ton altın üretimi yapılacaktır. Maden sahasında yapılan çalışmalar sonucunda 109 ton altın kaynağı ile 60 ton altın rezervi tespit edilmiştir. Tesis tam kapasite ile çalışmaya başladığında ülkemizde altın üretimi yapan ilk 3 tesisten biri olacaktır.

- BAŞKA NELER YAPILIYOR ÜLKEMİZDE

   Yukarıda yazılan tesis ve ürünlerden başka yazılmayan çok önemli ürünlerde vardır. Bunların bazılarını maddeler halinde yazalım kısaca...

- Nikel, Titanyum ve Süper alaşımların tamamı ülkemizde yapılmaya başlanmıştır. Bunlar uçak motorlarında çok önemli yerlere sahiptir.

- Atak Helikopteri'nin güç modülü, ülkemizde üretilmeye başlanmıştır

- Birinci nesil tek kristal alaşımların ötesinde, üçüncü nesil tek kristal kanatlarının dökülmesi

- Ostenitik paslanmaz çelik üretiminin yapılması

- İnconel 718 alaşımın üretilmesi

ÖNEMLİ BAZI MADEN ve ÖZEL ÜRÜNLER HAKKINDA KISA BİLGİLER

   TORYUM

   Doğada serbest halde bulunmaz, yaklaşık 50 civarında mineralin yapısı içinde yer alır. Toryum sırasını bekleyen bir nükleer yakıt hammaddesi durumundadır, bunun en büyük nedeni nükleer yakıt çevriminin sorunudur. Yüksek erime noktasına sahiptir. Toryumun zenginleştirilmesi ile ilgili teknolojik sorunlar henüz çözülememiştir. Bu sorunların çözülmesiyle Türkiye toryum olarak önemli bir potansiyele sahip olacaktır. Dünyada yaklaşık 6.4 milyon ton rezerv var, Türkiye'de ise yaklaşık  %6'sı bulunmaktadır.

   URANYUM

   Doğada serbest olarak bulunmayan uranyum, çeşitli elementlerle birleşerek uranyum minerallerini oluşturmaktadır. Genelde kayaçlar içinde ve sularda az miktarda bulunmaktadır. Uranyum nükleer enerji santral yakıtı ve nükleer patlayıcı olarak kullanılmaktadır. Dünyada yaklaşık 6 milyon ton uranyum kaynağı mevcut olup bunun sadece 12.000 tonu ülkemizdedir. 

   GRAFİT

   Yumuşak, dokunumu yağsı ve ince levhalar halinde bükülme özelliğine sahip bir karbon mineralidir. Rengi siyah ve gridir. Kurşun kalem yapımında, hareketli metal aksamların yağlanması işlemlerinde, ateşe dayanıklı olduğu için döküm sanayiinde, boyalarda, iyi elektrik iletkenliği nedeni ile elektrod ve motor fırçaların yapımında kullanılmaktadır. Ayrıca lastik, araba balataları, kibrit ve motor yağlarında katkı malzemesi olarakta kullanılmaktadır. Türkiye'de belli miktarda grafit yatakları mevcuttur.

   GRAFEN

   Karbon atomlarının altıgen dizildiği bir karbon formudur. Çok hafiftir, çelikten 200 kat daha dayanıklıdır, iyi bir şekilde elektriği iletir ve esnektir. Bataryalarda, sensörlerde, enerji üretiminde, havacılıkta, elektronik cihazlarda, kompozitlerde, transistörlerde ve bir çok yerde kullanılmaktadır. Lityum iyon pillere göre daha hızlı şarj olmaktadır. Ülkemizde grafen üretimine başlanmış olup bir nanomalzemedir.

   BOROFEN

   Enerji'de verim ve kapasiteyi ciddi oranda artıran üründür. Borofen uygulanan bir araba bataryasının kapasitesi %60 ile %70 arası artıyor, ayrıca daha kısa sürede şarj olmasına sebep oluyor. Bu nedenle grafenden daha iyi bir süper malzeme olduğu konuşulmaktadır. Grafenden daha güçlü olduğu için balistik uygulamalarda kullanılabilir. Antiradar (radara yakalanmama) konusunda kullanılması için çalışmalar vardır. Dünyada borofeni üreten çok az sayıda ülke vardı, artık Türkiye'de de vardır.

   LEONARDİT

   Tarım için bulunan çok önemli bir madendir. Gübrenin alternatifi olup, dünyada en çok maden Türkiye'de bulunmaktadır. İşlenerek yapılan ürünle, topraklarımıza çok faydası olacaktır. Mesela verim artışı, sağlıklı ürünler, toprağın su tutmasının artması ve çevreye zararsız olması söylenebilir.

   SONUÇ

   Bir hammaddeyi bulmak bizleri ne kadar çok sevindiriyorsa onu özel tekniklerle işleyip yüzlerce hatta binlerce kat değerinde özel ürün olarak satmak ülkemizi daha çok sevindirecektir. Hem ülkemiz daha çok kazanacak, hem de dünyada pandemi veya savaş gibi bir durum olduğunda dışa bağımlı olmayacağız. Yani hem çok kazanacağız, hem de bağımsız olacağız. Buda çok çalışarak ve teknolojiyi uzaktan değil de, yakından takip ederek olur. Bu teknolojileri bugünlere kadar geliştiren ve destekleyen a'dan z'ye herkese teşekkür ederiz. Türkiye büyüdükçe, hepimiz büyürüz.

   Ülkemiz için çok önemli olan bir yazının sonuna gelmiş bulunmaktayız. Bu yazımızda hammadde olan ürünleri özel üretim yöntemleri kullanarak, çok değerli ürünler haline getirip, neler kazanacağımızı öğrenmiş olduk. Öğrendiğimiz bu bilgileri başkaları ile de paylaşırsanız, çok iyi olacak. Bu dileklerimizle herkese teşekkür eder, başka bir yazımızda daha görüşmek üzere hepinize Saygı ve Selamlarımızı sunarız...

NOT 1: Bu yazımızı 19 Mart 2023 tarihinde hazırlamıştık. Erzincan İliç'te olan toprak kaymasından sonra yapılan eleştirilere karşı, 15 Şubat 2024 tarihinde şunu yazmak istedik...

- Bir maden bölgesinde kaza oldu diye tüm madenler kapatılırsa,

- Bir tekstil fabrikasında kaza oldu diye tüm fabrikalar kapatılırsa,

- Bir tarım işletmesinde kaza oldu diye tüm işletmeler kapatılırsa,

- O zaman bizler tüketim için nereden satın alacağız, yurt dışından mı alacağız? Mesela yıllık altın talebi yaklaşık 250-300 ton arasıdır, üretim ise yaklaşık 40 tondur. Bu verilere göre rakamların büyüklüğünün hesabını sizler yapın.

- Bu kısa detaylardan sonra diyoruz ki, önemli olan İŞ GÜVENLİĞİNİN çok iyi şekilde sağlanması gerekir. İş güvenliği ne kadar iyi olursa her alanda hem üretimlerimiz artar, hem de ithalata mecbur kalmayız.

  Kaynaklar ve etiketler; wwwenerjigovtr, wwwsanayigovtr, Enerji Bakanı Fatih Dönmez twitter, wwwtwittercom/TCEnerji, wwwetimadengovtr, wwwmtagovtr, wwwgooglecom, Nurol Teknoloji Mustafa Varank video, haberler, Tei Mustafa Akşit açıklamaları, Bor karbür, Bor, ALTIN, İş güvenliği, nadir toprak elementi nedir, nadir toprak elementi ne işe yarar, nadir toprak elementi ne demek, madenler nelerdir, madenler ve kullanım alanları, maden cevheri, madenlerin önemi nedir, madenlerin onemi kısaca, ülkemizde madenlerin önemi, madenlerin ülkemiz için önemi nedir, madenlerin hammadde olarak önemi nedir, madenlerin bizim için önemi nedir, ülkemizde çıkarılan madenler hangileridir, ülkemizde çıkarılan maden ve enerji kaynakları, metalik madenler hangileridir, endüstriyel hammadde nedir, mineraller nelerdir, MADENLERİMİZ, uranyum nedir, KATMA DEĞERLİ ÜRÜNLER, grafen nedir, TORYUM, metalik madenler nedir, BOR KARBÜR,  toryum nedir, nadir toprak elementi, ANALİZLER, ülkemizde çıkarılan önemli madenler

Mimar Sinan, Selimiye ve Süleymaniye Camii

   Tarihimizin büyük mimarı, bilim insanı Mimar Sinan'dır. (Sinaneddin Yusuf - Abdülmennan oğlu Sinan). Şimdi Mimar Sinan'ı bazı başlıklar altında yazmaya başlayalım...

Mimar Sinan

KISACA HAYATI

   1490 yılında Kayseri ilimizin şimdiki Melikgazi İlçesi'ne bağlı Ağırnas Mahallesi'nde doğmuştur. Yavuz Sultan Selim zamanında İstanbul'a getirildi. Zeki, genç ve çok dinamikti. Mimarlığa özenip devrin mahir ustaları ile han, çeşme ve türbe inşaatlarında çalıştı. 1514 yılında Çaldıran, 1517 yılında Mısır seferlerine katılan Sinan, Kanuni Sultan Süleyman zamanında yeniçeri oldu. Daha sonra Belgrad Seferi, Rodos Seferi ve Mohaç Meydan Muharebesi'ne katıldı. İlave başka seferlere de katılan Sinan, Moldovya (Kara Buğdan) seferinde (1538) Prut Nehri üzerine 13 günde kurduğu köprü ile Kanuni Sultan Süleyman'ın takdirini kazanıp, başmimarlığa yükseldi. 

   Mimar Sinan katıldığı seferlerde bir çok ülkeyi görüp oradaki mimari eserleri inceleyip, kendisi de bir çok eser vermiştir. 48 yaşında 1538 yılında Hassa baş mimarı olan Sinan, bu görevini I. Süleyman, II. Selim ve III. Murat zamanında 49 yıl süre ile yapmıştır. 1588 yılında İstanbul'da vefat eden Mimar Sinan, Süleymaniye Camii'nin yanında kendi yaptığı beyaz taşlı sade bir türbeye (üçgen bir köşede) defnedilmiştir.

  Mimar Sinan o kadar büyük bir bilim insanıydı ki, öğrencileri de şunları yapmıştır;

- Davud Ağa, Yeni Camii'yi, 1597.

- Mimar Sedefkar Mehmet Ağa Sultan Ahmet Camii'ni inşa etmiştir, 1617.

- İsa Muhammed Efendi ve Mehmet İsmail Efendi ise, Hindistan'da Tac Mahal'i 1648.

Tac Mahal

MİMAR SİNAN'IN HAYATINDAKİ ÖNEMLİ 3 ESER

1) ŞEHZADE MEHMET CAMİİ ve KÜLLİYESİ   (Çıraklık Eseri)

  DETAYLARI:

- Diğer adı Şehzadebaşı Camii'dir.

- 1543 yılında başlayıp, 1548 yılında açılmıştır.

- Kanuni Sultan Süleyman tarafından, genç yaşta ölen oğlu Şehzade Mehmet için yaptırılmıştır.

- Planı kare şeklindedir.

- Caminin üzerini 18,42 mt çapında bir orta kubbe ve bu kubbenin etrafında dört büyük yarım kubbe vardır.

- Büyük kubbe 4 fil ayağı üzerine oturmaktadır. Ayrıca caminin dört köşesinde birer küçük kubbe yer almaktadır.

- Camiye 3 ayrı kapıdan girilir.

- Cami avlusu 12 sütuna dayanan 16 kubbe ile çevrilidir.

- Caminin sağında ve solunda ikişer şerefeli toplam 2 minare vardır.

Şehzade Mehmet Camii

2) İSTANBUL SÜLEYMANİYE CAMİİ ve KÜLLİYESİ Özellikleri (Kalfalık Eseri)

  DETAYLARI:

- 1550 yılında başlayıp, 1557 yılında açılmıştır.

- Süleymaniye Camii medrese, kütüphane, hastane, hamam, imaret, hazire, dükkanlardan oluşan Süleymaniye Külliyesi'nin bir parçası olarak inşa edilmiştir.

- Yapıldığından bugüne kadar olan tüm depremlerden hiç birinden etkilenmemiştir.

- Süleymaniye Camii Temeli'ni 6 mt kazımıştır.

- Temeline yaklaşık 30.000 tane bugünkü adı fore kazık olan, kazıklardan çaktırmıştır.

- Daha sonra bu kazıkların üzerine tonlarca ağırlıkta bloklar koyup, 2 sene beklemiştir. Böylece zeminin sağlam olmasını sağlamıştır.

- Binanın temelinin de kuru kalması için suları havalandırma kanallarına toplayarak, Haliç'e tahliye etti.

- Camii'nin yapımında özel harç kullandı, normalde horasan harcı kullanıyordu. Ama daha sağlam olması için devekuşu yumurtasının akı ve soğan kullandı. 

- 4 fil ayağı üzerine oturtulan kubbesi 53 mt yükseklikte, 27,5 metre çapında ve 32 pencerelidir.

- Sesin aksini kuvvetlendirmek için kubbenin içine ve köşelere, ağzı iç tarafa açık bir şekilde yerleştirilen 50 cm boyunda 64 tane küp bulunmaktadır. Bu sayede hassas bir akustik meydana gelmektedir. 

- Yaklaşık 3.500 m² iç alana sahip olup uzunluğu 59 mt, genişliği ise 58 metredir.

- Toplam tüm alanı yaklaşık 70 dönümdür (70.000 m²).

- Toplam 238 pencereden ışık almaktadır.

- Cami içinde her biri 40-50 ton ağırlığında olan 4 sütunu Mimar Sinan, Dört Halife'ye benzetmektedir.

- Bu ana kubbe Ayasofya'da da görüldüğü gibi 2 yarım kubbe ile desteklenmektedir.

- Kubbe kasnağında 32 tane pencere vardır.

- Cami avlusunun 4 köşesinde birer minare bulunmaktadır.

- Minarelerin 2 tanesi üçer şerefeli ve 76 mt, diğer 2 tanesi ise ikişer şerefeli ve 56 mt yüksekliğindedir.

- Camideki yağ lambalarından çıkan islerin tek bir noktada toplanmasını sağlayacak şekilde (bir hava akımı oluşturacak), cami inşa edilmiştir. 

- Camiden çıkan isler, ana giriş kapısı üzerinde ki odada toplanmış ve bu isler mürekkep yapımında kullanılmıştır. 

- 28 tane revakla çevrili olan cami avlusunun ortasında, dikdörtgen şeklinde bir şadırvan bulunmaktadır.

- Caminin kıble tarafında Kanuni Sultan Süleyman'ın bulunduğu hazire mevcuttur.

- Kanuni Sultan Süleyman'ın türbesinin kubbesi, yıldızlarla donanmış gökyüzü imajı vermektedir.

- Camide toplam 4 minare ve 10 şerefe vardır. 4 sayısı İstanbul'un fethinden sonraki 4. padişah olduğunu, 10 sayısı ise Osmanlı'nın 10. padişahı olduğunu simgelemektedir.

- Osmanlı Külliyeleri içinde Fatih Külliyesi'nden sonraki ikinci büyük külliye, Süleymaniye Külliyesi'dir. 

- Külliye İstanbul Yarımadası'nın Haliç, Marmara, Topkapı Sarayı ve Boğaziçi'ni gören ortadaki en yüksek tepesinde inşa edilmiştir.

- Ana kubbenin kemeri, Sinan tarafından kemeri kübra diye adlandırılmıştır.

İstanbul Süleymaniye Camii

3) EDİRNE SELİMİYE CAMİİ ve KÜLLİYESİ Özellikleri (Ustalık Eseri)

  DETAYLARI:

- 1568 yılında başlayıp, 1575 yılında açılmıştır.

- Selimiye Camii'nde daha önceki hiç bir camide ya da antik çağ mabedinde görülmemiş bir teknik kullanılmıştır.

- Edirne'ye hakim bir tepede yapılmıştır.

- Tek kubbesi vardır (hiç bir yarım kubbe ile desteklenmez). Böylece cami içi daha aydınlık ve ferahtır. Bu tek kubbeli cami denemesini ilk olarak Rüstem Paşa Camiinde yapmıştı, küçük olarak.

- Kubbe çapı (31,30 mt) Ayasofya Camii'nden daha büyük olarak yapılmıştır.

- Camii'nin yerden yüksekliği 43,25 metredir.

- Toplam 4 minaresi olup, her minaresinde 3'er şerefe vardır. Şerefelerin 2 tanesine 3 farklı yoldan çıkılır ve çıkan müezzinler birbirini görmez. 

- Minareler 380 cm çapında ve 70,89 mt yüksekliğindedir. Minarelerin alem dahil yüksekliği 85 metredir.

- Minareler çok uzun olmalarına rağmen, olabilecek en ince biçimde yapılmışlardır.

- Minarelerin kubbeye yakın olması, camiyi göğe doğru uzanıyormuş gibi göstermektedir.

- Ayasofya'nınkinden daha büyük olan kubbe, 8 sütuna dayanan bir kasnak üzerine oturtulmuştur.

- Burada 8 sütun olup 4 mt çapındadır, ama Süleymaniye Camii'nde 4 sütun olup 9 mt çapındadır. Yani daha küçük kolonlarla, daha fazla yükler taşıtmıştır.

- Kubbe kasnağı fil ayaklarına 6 mt genişliğinde, kemerlerle bağlıdır.

- Kubbe yaklaşık  2.000 ton ağırlığındadır.

- Mimar Sinan o yıllarda caminin temelinde raylı sistem kullanmıştır. Deprem anında cami her tarafa 5 derece yatabilmektedir. Bu sırrı 1950 yılında Japonlar öğrenip, kendi ülkelerinde uygulamaya başladılar. Yani Japonlar bunu yaklaşık 500 yıl önce yaşayan Mimar Sinan'ın Selimiye Camisini incelerken öğrenmişlerdir.

- Kubbeyi doğrudan sütunlar üzerine değil de, arasına inşa etmiştir. Bunun hesabını yapmak, günümüzde bile zor görünüyor. Bunu yaparken bir çok bilinmeyen denklemi çözmüştü, ama nasıl?

- Kubbesinde oluşan hava akımı dolayı ile meşalelerden toplanan is, kubbeyi lekelemeden bir delikten dışarı alınmaktadır.

- Caminin ana gövdesindeki duvarlarda, hat işçiliği mükemmeldir.

- Etrafında külliyesi vardır.

- 2011 yılında Unesco tarafından, Dünya Miras Listesinde alınmıştır.

- Mermer ayaklarının birinde ters lale figürü vardır.

- Aynı anda cami içinde 6.000 kişi namaz kılabilmektedir.

- Minarelerin temellerin de zarar gelmemesi için kelepçeler vardır.

- Temelini kazıdıktan sonra baya bir zaman bekletmiştir, sağlam olması için.

- İç alanı yaklaşık 1.600 m², cami alanı yaklaşık 3.000 m² (50*60), avlusu 2.500 m², bahçe ve külliye ile birlikte toplam alan yaklaşık 25.000 m²'dir.

- Süleymaniye Camii'nden hacim olarak küçüktür.

- Minareleri Süleymaniye'den daha büyüktür.

- Kubbe çapı olarak Türkiye'nin en büyüğü idi, Çamlıca Camii yapılana kadar. Şu an 3 büyükler şöyledir; Çamlıca Camii, Selimiye Camii, Ayasofya Camii.

Selimiye Camii Resimleri

YAPTIĞI DİĞER ESERLERDEN BAZILARININ İSİMLERİ

- Ahi Çelebi Camii, İstanbul / Eminönü.
- Atik Valide Camii, İstanbul / Üsküdar.
- Azapkapı Camii, İstanbul / Azapkapı.
  (diğer adı Sokullu Mehmet Paşa Camii'dir).
- Bali Paşa Camii, İstanbul / Kasımpaşa.
- Behram Paşa Camii, Diyarbakır.
- Bend Kemeri, İstanbul / Kağıthane.
- Büyükçekmece Köprüsü, İstanbul.
- Cafer Paşa Medresesi, İstanbul / Eyüpsultan.
- Cedid Ali Paşa Camii, Kırklareli / Babaeski.
- Cenabi Ahmet Paşa Camii, Ankara / Ulucanlar.
- Çavuşbaşı Camii (Mahmutağa Camii), İstanbul / Sütlüce.
- Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, Kocaeli / Gebze.
- Defterdar Mustafa Çelebi Camii, Edirne.
- Defterdar Süleyman Çelebi Camii, İstanbul / Fatih. 
- Drağman Yunus Camii, İstanbul / Fatih. 
  (diğer adı Tercüman Yunus Camii'dir).
- Drina Köprüsü, Bosna Hersek doğusu Vişegrad.
  (diğer adı Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü'dür).
- Eski Valide Camii, İstanbul / Üsküdar.  
- Ferhad Paşa Camii, İstanbul / Üsküdar.
- Ferruh Kethüdâ Camii, İstanbul / Fatih.
- Gazi Ahmet Paşa Camii, İstanbul / Fatih.
- Gözlüce Kemer, İstanbul / Cebeciköy.
- Güzelce Kasımpaşa Camii, İstanbul.
- Hacı Ahmet Paşa Camii (Kurşunlu Camii), Kayseri.
- Hacı Ahmet Paşa Sarayı, İstanbul / Üsküdar.
- Hacı Evhad (Evhadüddin) Camii, İstanbul / Yedikule. 
- Haseki Camii, İstanbul / Fatih.
- Haseki Hürrem Sultan Hamamı, İstanbul / Fatih.
- Hürrem Çavuş Camii, İstanbul / Fatih. 
- Hüsrev Paşa Camii, Van. 
- Hüsrev Paşa Külliyesi, Suriye / Halep.
- İbrahim Paşa Sarayı, İstanbul / Sultanahmet Meydanı.
- İskenderpaşa Paşa Külliyesi, İstanbul / Kanlıca. 
- Kara Ahmet Paşa Camii, İstanbul / Topkapı.
- Kara Camii, Sofya.
- Kazasker Abdurrahman Çelebi Camii, İstanbul / Fatih.
- Kazasker İvaz Efendi Camii, İstanbul / Eğrikapı.
- Kılıç Ali Paşa Camii, İstanbul / Tophane.
- Kırıkkemer (Kovukkemer), İstanbul / Kemerburgaz.
- Kırkçeşme Suları, İstanbul.
- Kurşunlu Mahzen, İstanbul / Beyoğlu. 
- Lala Hüseyin Paşa Camii, Kütahya.
- Lala Mustafa Camii, Erzurum.
- Mağlova Su Kemeri, İstanbul / Kemerburgaz.
- Mehmet Paşa Sarayı, İstanbul / Fatih.
- Mihrimah Sultan Camii, İstanbul / Üsküdar.
- Molla Çelebi Camii (Fındıklı Camii), İstanbul / Fındıklı.
- Muradiye Camisi, Manisa.
- Mustafa Paşa Camii, İstanbul / Eyüp.
- Mustafa Paşa Köprüsü, Meriç.
- Nişancı Mehmet Paşa Camii, İstanbul / Fatih. 
- Odabaşı Camii, İstanbul / Yenikapı.
- Osman Paşa Camii, Kayseri. 
- Paşadere Kemeri, İstanbul / Alibey Deresi.
- Pertev Paşa Camisi, İzmit.
- Piyale Paşa Camii, İstanbul / Kasımpaşa.
- Rüstem Paşa Camii ve Külliyesi, İstanbul. 
- Rüstem Paşa Camii, Tekirdağ. 
- Rüstem Paşa Medresesi, İstanbul / Fatih.
- Rüstem Paşa Kervansarayı, Edirne.
- Semiz Ali Paşa Medresesi, İstanbul / Fatih.
- Silivri Köprüsü, İstanbul / Silivri.
- Sinan Paşa Camii, İstanbul / Beşiktaş.
- Sinan Paşa Hamamı, İstanbul / Beşiktaş.
- Siyavuş Paşa Sarayı, İstanbul / Üsküdar.
- Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi, Kırklareli / Lüleburgaz.
- Sultan İkinci Selim Cami Kapısı, Konya.
- Sultan Süleyman İmâreti, İstanbul / Süleymaniye.
- Süleymaniye Darüşşifası, İstanbul / Fatih.
- Süleymaniye Külliyesi, Suriye / Şam.
- Süleyman Subaşı Camii, İstanbul / Unkapanı.
- Şah Sultan Camii, İstanbul / Eyüpsultan. 
- Şehzade Cihangir Camii, İstanbul / Beyoğlu. 
- Şemsi Ahmet Paşa Külliyesi, İstanbul / Üsküdar.
- Taşlık (Mahmut Paşa) Camii, Edirne. 
- Uzun Kemer, İstanbul / Kemerburgaz.

- Zal Mahmut Paşa Külliyesi, İstanbul / Eyüpsultan.

YAPTIĞI FARKLI DİĞER ÇALIŞMALAR

- Eski binaları restore etmek, örnekler; 
  1573 yılında Ayasofya'nın kubbesini onararak çevresine takviyeli duvarlar yaptı.
  Ayasofya'ya minareler eklemiştir.
- Caddelerin genişleme çalışmaları.
- Evlerin yapımı ve lağımların bağlanması.
- Kaldırımlarla ilgilendi.
- Köprüler.
- Kadırgalar (şimdinin gemileri).
- Ses akustik çalışmaları.

- Abidelerin yakınına yapılan ve onların görünümlerini bozan yapıların yıkılması (ev ve dükkan yıkımları).

TOPLAM ESERLERİ

1588 yılında 98 yaşında vefat eden Mimar Sinan'ın eserleri çok fazladır. Bunlar kısaca şöyledir;

- 80 ile 90 arası Camii.
- 50 ile 55 arası Mescit.
- 55 ile 60 arası Medrese.
- 25 ile 30 arası Darül-Kurra.
- 15 ile 20 arası Türbe.
- 15 ile 20 arası İmarethane.
- 3 Darüşşifa (Hastane).
- 5 Su yolu.
- 8 Köprü.
- 20 Kervansaray.
- 35 ile 40 arası Saray.
- 8 Mahzen.

- 45 ile 50 arası Hamam olmak üzere toplam 360 ile 400 adet arası eser inşa etmiştir.

İLAVE ÖZEL NOTLAR

1) Osmanlı İmparatorluğu Döneminde sultanların yaptırdıkları camilere, ''Selatin Camileri'' denilmektedir. İlk Selatin Camileri Bursa'daki Ulu Camii ve Yeşil Camii'dir. İstanbul'da ise Fatih Camii'sidir.

2) Camilerde sesin gitmesi için şu an hoparlörler var ama Mimar Sinan zamanında bunlar yoktu. Bu yüzden camilerde akustiğe büyük önem verilirdi. Bununla ilgili bir rivayet şöyledir.

Mimar Sinan, Süleymaniye Camii'nin yapımı sırasında kubbenin altında nargile içiyor. Bunun üzerine bazı çalışanlar Kanuni Sultan Süleyman'a giderek Mimar Sinan çalışmıyor, oturup nargile içiyor diye şikayette bulundular. Şikayetler artınca Kanuni camiye gidip bakıyor ve Sinan'ın gerçekten nargile içtiğini görüyor. Bunun üzerine hiddetlenerek Sinan'a, sen ne yapıyorsun diye soruyor. Mimar Sinan'da sakin bir şekilde cevaben, şunu diyor:

- Kubbenin akustiğinin nasıl olacağını nargilede fokurdayan su ile hesaplıyorum, ayrıca nargilede tömbekide yoktur.

3) Osmanlı'da cami yapılırken, cami köşelerine dönen terazi taşları yerleştirirdi. Bir deprem olduğunda bu taşlara bakılır, eğer dönmüyorsa sorun olduğu anlamı ortaya çıkmaktadır.

   Büyük bilim insanımız (çok çok iyi bir mühendis, matematikçi, geometrici, fizikçi, kimyacı) olan Mimar Sinan hakkında hazırladığımız yazımızın sonuna gelmiş bulunmaktayız. Herkesin okuyup, tanıdıklarına göndererek onlarında okuması dileklerimizle hepinize Saygılar sunarız...

   Kaynaklar; wwwcsbgovtr, wwwedirnegovtr, wwwktbgovtr, wwwttkgovtr, wwwistanbulgovtr, wwwiletisimgovtr, wwwkulturportaligovtr, wwwfatihgovtr, trt belgesel izlenim, taj mahal india, wwwgooglecom, selimiye ve süleymaniye cami, selimiye ve süleymaniye cami hakkında bilgi, mimar sinan eserleri nelerdir, mimar sinan eserleri hakkında bilgi, mimar sinan başlıca eserleri, mimar sinan hayatı, mimar sinan ın eserleri, mimar sinan kimdir, mimar sinan nereli, mimar sinan selimiye camii, mimar sinan şehzade cami, mimar sinan türbesi, mimar sinan ustalık eseri, mimar sinan ve eserleri, mimar sinan yapıları, mimar sinan zekası, selimiye camii mi büyük süleymaniye mi, süleymaniye camii resimleri, mimar sinan raylı sistem, selatin camileri ne demek, mimar sinan ve eserleri hakkında bilgi, süleymaniye camii nerede, SELİMİYE CAMİ, süleymaniye camii'nin özellikleri nelerdir, SÜLEYMANİYE CAMİ, selimiye camii nerede, MİMAR SİNAN, süleymaniye cami, SÜLEYMANİYE CAMİİ, selimiye cami, SELİMİYE CAMİİ, selimiye camii'nin özellikleri kısaca, mimar sinan hangi camileri yapmıştır, mimar sinan ne zaman doğmuştur, mimar sinan ses akustiği, mimar sinan çıraklık kalfalık ustalık eserleri, mimar sinan dönen sütun, mimar sinan ustalık çıraklık kalfalık eserleri, mimar sinan ustalık kalfalık çıraklık eserleri, mimar sinan, mimar sinan çıraklık ustalık kalfalık eserleri, mimar sinan kısaca hayatı, mimar sinan selimiye camii kaç yaşında yapmıştır, mimar sinan süleymaniye camii kaç yaşında yapmıştır, mimar sinan nerede doğmuştur, prut nehri köprüsü mimar sinan, süleymaniye camii kim yaptı, süleymaniye camii hangi ilimizdedir, süleymaniye camii'nin bilinmeyen özellikleri, süleymaniye camii'nin temeli, süleymaniye camii kim yapmıştır, süleymaniye cami mimarı, süleymaniye camii deprem terazisi, süleymaniye camii kubbe çapı, süleymaniye camii kaç minareli, süleymaniye camii kaç yılında yapıldı, süleymaniye camii'nin mimarı kimdir, süleymaniye camisi'ni kim yapmıştır, süleymaniye camii mimarı, süleymaniye külliyesi şam, süleymaniye camisi'ni kim yaptı, selimiye kubbe çapı, selimiye camii kubbe çapı, selimiye cami nerede bulunmaktadır ve kim yapmıştır, selimiye camii hangi ildedir, selimiye camii kim yapmıştır, selimiye camii kim yaptırdı, selimiye camii'ni kim yaptı, selimiye camii'nin mimarı kimdir, selimiye camisini kim yaptı, selimiye camii'nin özellikleri maddeler halinde, selimiye camii kaç minareli, selimiye cami kubbe çapı, mimar sinan'ın hayatı ve eserleri, mimarların piri mimar sinan, mimar sinan'ın muhteşem eseri süleymaniye camii, süleymaniye camii'nin tarihi ve mimari özellikleri, süleymaniye camii hakkında, DOĞA TARİHİ YER, mimar sinan eserleri ve özellikleri.