Ülkemizin farklı şehirlerinde aynı isimli camiler duyarız. Bunlardan en çok duyduğumuz isim, Ulu Camilerdir. Bu yazımızda Ulu Camilerin tarihi gelişimini, önemlerini ve isimlerini yazacağız. Ulu Camii anlam olarak Camii-i Kebir, büyük cami demektir.
TARİHİ GELİŞİMLERİ
Beylikler döneminde, Selçuklu ve Osmanlı Devleti döneminde İslam fetih geleneğine göre fethedilen yerdeki en büyük mabet, camiye çevrilip şehrin Ulu Camisi yapılırdı. Eğer orada büyük bir mabet yoksa, sıfırdan büyük bir cami yapılırdı.
Cuma namazı hür olan her Müslüman erkeğe farz olduğu için o zamanki beyler ve sultanlar, kendi idarelerindeki bölgenin özgür olduğunu anlatmak için, şehirlerinin en merkezi yerinde ve kalenin hemen yanında büyük camiler yapmışlardır.
Ulu Camiler halkın tüm ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde külliye olarak tasarlanmış olup, hastanesinden eğitime kadar tüm üniteleri ile insanların hayatında tesirli olmuştur. Bundan dolayı şehirdeki han, hamam, kervansaray, medrese, imaret, hastane, çarşı ve bedestenler hemen Ulu Camilerin yanına yaparlardı.
ÖNEMLERİ
- Camiler egemenlik simgesi, güç göstergesi ve bağımsızlık sembolüdürler.
- Minare Müslümanların hakimiyet sembolüdür.
- Minber ise devleti sembolize eden mimari bir birim olarak görülmüştür.
- Mihrap ve taş kapılar ise Cennet Kapıları olarak adlandırılmıştır.
Türkiye'de yüzden fazla Ulu Camii olup, bunların en büyüğü Bursa Ulu Camidir. Önce bunun detaylarını yazalım, sonra bütün Ulu Camilerin isimlerini yazalım.
 |
| Bursa Ulu Camii |
BURSA ULU CAMİİ DETAYLARI
Osmanlı Sultanlarından Yıldırım Bayezid tarafından Mimar Ali Neccar'a yaptırılmıştır. yaptırılmış olup, 1400 yılında tamamlanmıştır. Niğbolu muharebesinde muzaffer olmasından dolayı 20 tane Cami yaptırmaya karar veren Bayezid, bunu damadı Emir Sultan'a söylemiştir. Sultan'da 20 tane cami yerine 20 kubbeli cami yaptırmasını tavsiye etmiştir. Caminin önemli özellikleri şöyledir:
- Bursa ili Osmangazi ilçesindedir.
- 55 mt * 69 mt ölçülerindedir.
- Osmanlı zamanında yapılmış, namaz kılma alanı bakımından Türk tarihinin en büyük Camii'dir.
- İslâm dünyasında 5. Harem-i Şerif olarak kabul edilmektedir.
- Türkiye'deki en büyük Ulu Camii'dir.
- Toplam iç alanı 3.165 m2'dir.
- Güneş sistemini tasvir eden minber üzerindeki tasvirler, bilim tarihi açısından önemlidir.
- Mihrabın bulunduğu duvar, diğer duvardan daha büyüktür.
- 12 ayak üzerine 20 kubbe ile örülmüştür.
- Cami'nin ilk imam hatibi, Mevlid-i Şerif yazarı Süleyman Çelebi'dir.
- İlk namazı Somuncu Baba kıldırmıştır.
- Caminin ortasında bulunan kubbenin üstü açıktır.
- Şadırvanın suyu havuza dökülürken Allah C.C.'u teşbih eder gibi 33 ayrı yerden akmaktadır.
- Son yıllarda bu açıklık, camla kaplanmıştır.
- Duvarları düzgün kesme taşla örülmüştür.
- Minber ceviz ağacından yapılıp, siyah renge boyanmıştır.
- Minber, Künkedari Sanatı ile yapılmıştır.
- Hutbenin sağ tarafında yüksekçe bir yerde siyah Kâbe Kapısının örtüsü asılıdır. Bu örtüyü zamanında Yavuz Sultan Selim getirtip, kendi elleri ile asmıştır.
- Minber, tutkal ve çivi kullanılmadan, geometrik şekilde oyularak, birbirine geçme yöntemi ile yapılmıştır.
- Caminin doğu, kuzey ve batı tarafında olmak üzere 3 kapısı vardır. Bu kapılardan kuzey ve batıda olanlar yenidir.
- Duvar kalınlıkları birbirinden farklıdır. 220 cm, 240 cm, 280 cm ve 310 cm'dir.
- Caminin pencere alınlıklarında nefeslik denilen küçük açıklıklar bulunmaktadır.
- Caminin içinde 192 yazı mevcuttur.
- Caminin doğu ve batı köşelerinde 2 tane minare vardır.
- Cami avlusunda 3 tane şadırvan bulunmaktadır.
- 16 köşeli havuz, 3 çanaklı fıskiyeden 8 kol halinde dökülen sularla dolarak musluklara dağıtılmaktadır.
Bursa Ulu Caminin detaylarını bitirdik, şimdi diğer illerimize bakalım. Bazı illerimizde birden fazla Ulu Camii vardır, bazı illerimizde ise hiç yoktur. Toplamda 50 farklı ilimizde Ulu Camii'ler vardır.
Camilerin isimleri ve miladi olarak bitiş yılları aşağıdaki gibidir. Yapılış tarihi tam olarak bilinmeyen camilerin yanına, tarihlerini yazmadık.
ŞEHİRLERDE BULUNAN ULU CAMİİ İSİMLERİ
Adana Ulu Camii (Ramazanoğulları Camii) 1541.Adıyaman Ulu Camii 1515.
Afyonkarahisar Ulu Camii 1273.
Aksaray Ulu Camii 1155.
Amasya Ulu Camii 1237.
Balıkesir Ulu Camii 1461.
Bayburt Ulu Camii 1299.
Bitlis Ulu Camii 1150.
Burdur Ulu Camii 1300.
Bursa Ulu Camii 1400.
Çankırı Ulu Camii 1559 (Büyük Cami veya Kanuni Sultan Süleyman Camii).
Çorum Ulu Camii (Sultan Alâeddin Camii, Câmi-i Kebir veya Murâd-ı Râbi Ulu Camii).
Diyarbakır Ulu Camii 1091.
Edirne Ulu Camii (Eski Camii) 1413.
Erzurum Ulu Camii (Atabey Camii) 1179.
Gaziantep Ulu Camii (Boyacı Camii).
Isparta Ulu Camii (Kutlu Bey Camii) 1429.
Kahramanmaraş Ulu Camii 1454 (Câmi-i Atik, Câmi-i Kebir veya Alâüddevle Bey Camii).
Kars Ulu Camii 1643.
Kastamonu Ulu Camii (Atabeygazi Camii) 1273.
Kayseri Ulu Camii (Cami-i Kebir veya Sultan Camii) 1135.
Kilis Ulu Camii.
Kırşehir Alaaddin Ulu Camii 1230.
Konya Ulu Camii (Alaaddin Camii) 1220.
Kütahya Ulu Camii 1410.
Malatya Ulu Camii (Battalgazi Ulu Camii) 1224.
Manisa Ulu Camii 1366.
Mardin Ulu Camii 1177.
Muğla Ulu Camii 1344.
Muş Ulu Camii 979.
Niğde Ulu Camii (Alaaddin Camii) 1223.
Siirt Ulu Camii.
Sinop Alaaddin Camii 1237.
Sivas Ulu Camii 1197.
Şanlıurfa Ulu Camii.
Tokat Ulu Camii (Cami-i Kebir) 13. yüzyılda.
Uşak Ulu Camii 1429.
Van Ulu Camii 1400.
İLÇELERDE BULUNAN ULU CAMİİ İSİMLERİ
Adıyaman Tut Ulu Camii 1736.
Afyonkarahisar Sandıklı Ulu Camii 1379.
Afyonkarahisar Şuhut Ulu Camii 1415.
Aksaray Eskil Ulu Camii 1634 - 1734.
Aksaray Eşmekaya Ulucami.
Ankara Arslanhane Camii (Ahi Şerafeddin Camii) 1290.
Antakya Ulu Camii 1117.
Antalya Ulu Camii (Yivli Minare veya Alâeddin Camii).
Aydın Çine Ulu Camii (Ahmet Gazi Camii) 1308.
Aydın Söke İlyas Bey Camii 1404.
Balıkesir Edincik Ulu Camii 1368.
Batman Hasankeyf Ulu Camii.
Bitlis Adilcevaz Ulu Camii 14. yüzyıl.
Bitlis Ahlat Ulu Camii.
Bursa Karacabey Ulu Camii 1389.
Bursa Yenişehir Ulu Camii (Yenişehir Orhan Gazi Camii) 1362.
Çorum İskilip Ulu Camii 1841.
Çorum Sungurlu Ulu Camii 1762.
Diyarbakır Cizre Ulu Camii 1160.
Diyarbakır Çermik Ulu Camii (Sultan Alaaddin, Cami-i Atik, Cami-i Çermik, Şah Ali Bey).
Diyarbakır Eğil Ulu Camii (Tâciyân Camii) 1040.
Diyarbakır Hani Ulu Camii.
Diyarbakır Hazro Ulu Camii 13. yüzyılda.
Diyarbakır Lice Ulu Camii 1540.
Diyarbakır Silvan Ulu Camii (Selahaddin-i Eyyubi Camii) 1157.
Elazığ Harput Ulu Camii 1146.
Erzurum Hınıs Ulu Camii 1734.
Erzurum Pasinler Ulu Camii 1554.
Eskişehir Sivrihisar Ulu Camii 1232.
Isparta Eğirdir Ulu Camii (Hızır Bey Camii) 1328.
Isparta Şarkikaraağaç Ulu Camii 1282.
Isparta Uluborlu Alaaddin Camii 1231.
Isparta Yalvaç Devlethan Camii.
İzmir Bergama Ulu Camii 1399.
İzmir Birgi Ulu Camii 1312.
İzmir Ödemiş Ulu Camii 1702.
İzmir Selçuk İsa Bey Ulu Camii 1375.
İzmir Tire Ulu Camii 1426.
Kahramanmaraş Afşin Ulu Camii 1571.
Kahramanmaraş Elbistan Ulu Camii 1240 (Cami-i Kebir, Alâüddevle Bey Camii).
Kahramanmaraş Göksun Ulu Camii 1922.
Karaman Ermenek Ulu Camii 1303.
Karaman Kazım Karabekir Ulu Camii 14. yüzyılda.
Kars Ani Ulu Camii (Manuçehr Ulu Camii) 1086.
Kastamonu Küre Ulu Camii.
Kayseri Aşağı Develi Ulu Camii (Camii Kebir) 1730.
Kayseri Bünyan Ulu Camii 1256.
Kayseri Develi Ulu Camii (Sivâsî Hâtun Câmii) 1281.
Konya Akşehir Ulu Camii 1213.
Konya Beyşehir Ulu Camii (Eşrefoğlu Camii) 1299.
Konya Doğanhisar Ulu Camii 1548.
Konya Ereğli Ulu Camii 1426.
Konya Ilgın Ulu Camii (Çukur Camii) 1422.
Kütahya Emet Ulu Camii (Çarşı Camii) 1419.
Kütahya Gediz Ulu Camii (Gazanferağa Camii) 1553.
Kütahya Simav Ulu Camii 1425.
Kütahya Tavşanlı Ulu Camii 1300.
Malatya Arapgir Ulu Camii 1334.
Malatya Darende Ulu Camii.
Mardin Kızıltepe Ulu Camii 1205.
Mardin Midyat Ulu Camii (Merkez Cevatpaşa Camii) 1925.
Mardin Savur Ulu Camii.
Mersin Silifke Alaaddin Camii 1226.
Mersin Tarsus Ulu Camii 1579.
Muğla Milas Ulu Camii (Ahmed Gazi Camii) 1378.
Nevşehir Avanos Ulu Camii (Yer Altı Camii).
Nevşehir Ürgüp Merkez Karamanoğlu Camii.
Niğde Bor Ulu Camii (Alaaddin Camii) 1407.
Sivas Divriği Ulu Camii 1229.
Sivas Şarkışla Ulu Camii 1664.
Şanlıurfa Birecik Ulu Camii 1175.
Şanlıurfa Halfeti Ulu Camii 1807.
Şanlıurfa Harran Ulu Camii 640.
Şanlıurfa Siverek Ulu Camii.
Şanlıurfa Suruç Ulu Camii.
Tokat Niksar Ulu Camii (Melikgazi Camii) 1145.
Tokat Turhal Ulu Camii 1530.
Türkiye'mizin Ulu Camileri birbirinden farklı özelliklerdedir. Bazılarındaki işçilikleri dünyanın hiç bir yerinde göremezsiniz. Bu yüzden her yıl 2-3 tanesini gezebilirseniz, ömrünüz boyunca hepsini görmüş olursunuz. Tüm Camilerimizi gezmeniz dileğiyle hepinize Saygı ve Selamlarımızı sunarız...
Kaynaklar; wwwktbgovtr, wwwbursagovtr, wwwkulturportaligovtr, wwwakmbgovtr, Ulu Cami, ULU CAMİ, Ulucami, ULUCAMİ, Ulucamii, ULUCAMİİ, Grand Mosque of Bursa, türkiyedeki ulu camiler, türkiye'de kaç tane ulu cami var, Ulu Cami nerededir, Ulu Camii hangi ilde, Ulu camiler hangi illerde, Ulu Camii nerede, ulu cami kim yaptı, ulu camii kim yaptı, bursa ulu camii kim yaptırdı, bursa ulu cami kim yaptırdı, ulu camii özellikleri, bursa ulu camii önemi, bursa ulu camii resimleri, bursa ulu cami ne zaman yapıldı, bursa ulu camii hangi ilçede, bursa ulu cami hangi ilçede, ulu camilerin ortak özellikleri, ulu camilerin özellikleri, ulu camiler nedir, ulu camiler hakkında kısa bilgi, ulu camiler ile ilgili kısa bilgi, ulu camiler ile ilgili bilgiler, bursa ulucami kaç kubbeli, türkiye'de kaç ilde ulucami var, TÜRKİYE'DEKİ ULU CAMİLER, türkiye'de kaç şehirde ulucami var, türkiyede kaç tane ulu cami var, EN BÜYÜK ULU CAMİİ NEREDE, ulu camilerin genel özellikleri, ULU CAMİLER, en büyük ulu camii, türkiye'de kaç ulu cami var, ulu cami nerelerde var, ulu cami hangi şehirdedir, ulu camii hangi şehirdedir, bursa ulu cami kim yaptı, ulu cami hangi ilçede, bursa ulu cami nerede, bursa ulu camii nerede, ulu camiyi kim yaptırdı, bursa ulu cami kaç kapısı var, bursa ulu cami yapılış tarihi, bursa ulu cami önemi, bursa ulu camii'ni kim yaptırdı, bursa ulu caminin önemi, ulu cami şadırvan, ulu cami hakkında kısa bilgi, bursa ulu cami kaç kubbeli, ulu cami kaç yılında yapılmıştır, bursa ulu camii yapılış tarihi, ulu camii'nin belli başlı özellikleri nelerdir, bursa ulu cami nerde, ulucamiler, ulucamiiler, ulu camiiler, ulu cami'nin mimarı kimdir, ulu caminin özellikleri nelerdir, bursa ulu camii neden önemli, ulu cami anlamı ne, ulu camide ilk namazı kim kıldırdı, ulu caminin kaç kapısı var, ulucami'yi kim yaptırdı, hangi illerde ulu cami var, ulu cami kaç kişilik, bursa ulu cami'nin özellikleri, bursa ulu camii mimari özellikleri nelerdir, ulu cami'nin özelliği nedir, DOĞA TARİHİ YER, ulu cami özellikleri.
